خلاصه فصل چهارم کتاب نظارت و راهنمایی آموزشی،تالیف دکتر مصطفی نیکنامی

خلاصه فصل چهارم کتاب نظارت و راهنمایی آموزشی،تالیف دکتر مصطفی نیکنامی

نویسنده:سعیدکریمی،دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی،دانشگاه پردیس فارابی تهران آذرماه 1394

زیرنظراستاد:جناب آقای دکترابوالفضل بختیاری{کلاس درس دکتر بختیاری،نیم نگاهی به نظارت آموزشی}

فصل چهارم

وظایف راهنمای آموزشی

را هنمای آموزشی در منطقه یا درمدرسه در نقش های نظارت و راهنمایی آموزشی که برای او تعریف شده است،معمولا دارای وظایف اساسی ذیل می باشد.

1-برنامه ریزی آموزشی:

راهنمای آموزشی در تدوین و توسعه برنامه ها و خط مشی های آموزشی با دیگر متخصصان و کارشناسان آموزش و پرورش همکاری نزدیک دارد.

2-توسعه و تحقق برنامه های درسی:

راهنمای آموزشی در طراحی،اجرا،ارزشیابی و توسعه برنامه های درسی با معلم همکاری نزدیک و حرفه ای دارد.همچنین ارائه کمک های مورد نیاز به معلم با هدف تحقق هدف های برنامه های درسی از فعالیت های راهنمای آموزشی است.

3-نظارت و هماهنگی:

تمام سازمان ها از جمله آموزش و پرورش ،برای اطمینان از نیل به هدف هایی که نظام برای آن ها تعیین کرده است به نوعی نظارت و هماهنگی متوسل می شوند.هنگامی که برنامه درسی سنگین تر باشد این وظیفه سنگین تر است.شناخت تخصصها واستفاده از آن ها درمدارس به منظور پاسخگویی به این نیازها لازم مینماید؛واین مسئولیت برعهده راهنمایان آموزشی است که با معلمان به طور مستقیم همکاری دارند.بدیهی است نظام های آموزشی ای که سیستم های معتبرتری برای ارزشیابی عملکرد معلمان خود دارند،تا حد بسیار قادرند عملکرد آموزشی مطلوبتری را نیز تضمیین کنند.دراین نظام های آموزشی،راهنمای آموزشی کلید این تضمین و اطمینان است.

4-رهبری آموزشی:

وظیفه اصلی راهنمایان اموزشی همکاری حرفه ای با معلمان و ارائه رهنمودها و راهبردهایی است که به معلمان کمک می کند کارشان را بهتر انجام دهند.وظایفی مانند،تهیه وسایل و تجهیزات مورد نیاز معلم،اجرای خط مشی ها،....

این قدر میزان این تاثیر گذاری از طریق رهبری غیر رسمی باشد،احتمال پذیرش رهنمودهای راهنمایان آموزشی از طرف معلمان درباره انجام دادن وظایفشان افزایش خواهد یافت.

5-ایجاد انگیزه:

به اعتقاد روانشناسان و پژوهشگران تربیتی و سازمانی انگیزه های گوناگونی محرک کار و فعالیت افراد در سازمانهاست.راهنمایان آموزشی از طریق نظر خواهی از معلمان،مشارکت دادن آنان در تصمیم گیری ها،سهیم کردن آنان در اداره امور آموزشی مدرسه،توجه به نیازهای حرفه ای و کمک به رشد و پیشرفت آنان در اداره امور آموزشی مدرسه،توجه به نیازهای حرفه ای و کمک به رشد و پیشرفت آنان،تشویق و حمایت از آنان در مواقع ضروری و جلب اعتماد و احترام آنان ،به با انگیزه کار کردن معلمان فاقد انگیزه کمک می کنند.(اسنایدر و پیترسون،1970)

6-تمرین و نمایش معلمی:

راهنمای آموزشی در نقش معلمی،روش های نوین تدریس را برای معلمان اجرا می کند و در مقابل از آنان می خواهد که رو ش های جدید را به کار گیرند ونتایج آنرا در کلاس درس مطالعه وبررسی کنند.این امر مستلزم ارتباط مستمر با دیگر نظام های آموزشی است.

7-پیشرفت حرفه ایی:

این امر که همه نظام های آموزشی به اهمیت نیروی انسانی متخصص و نقش تعیین کننده آن در سرنوشت تحصیلی دانش آموزان پی برده اند و سعی دارند معیارهای کیفی و بالایی برای استخدام پرسنل آموزش خویش تهیه و تدوین کنند،واقعیتی انکار ناپذیر است.راهنمایان آموزشی باید در ایجاد زمینه و فرصت مناسب برای پیشرفت حرفه ای معلمان کوشش نمایند.این برنامه زمانی اثر بیشتری دارد که خود معلمان نیز بخواهند به پیشرفت حرفه ای خود کمک کنند.

8-اجرای پژوهش های عملیاتی و کاربردی(action and applied researches):

درنقش تحقیقاتی،راهنمای آموزشی مبتکر و مروج تحقیقات در آموزش و پرورش است.او از یک طرف با همکاری معلم زمینه هایی را که نیاز به تحقیقات دارد شناسایی می کند و از طرف دیگر در طرح و اجرای آنها و کاربرد یافته های تحقیقات به معلم کمک می نماید.اعتقاد متخصصان براین است که معلمان باید با هدف اصلاح فرآیند آموزش پژوهش های عملیاتی را در مدرسه راجرا کنند و کار گروهی و تحقیق عملیاتی مبتنی بر همکاری مشترک ،   (collaborative action research) همه معلمان بهترین نوع اجرای طرح های عملیاتی است.(گلیکمان،گوردن و راس گوردن،1995)این گونه فعالیت ها با همکاری گروه تحقیق(research team) اجرا می شود و راهنمای آموزشی یا یکی از معلمان برگزیده به ریاست گروه پژوهشی(head director of research team )انتخاب گردیده،مسئولیت اصلی هدایت و اجرای طرح پژوهشی را برعهده می گیرد.

بن هاریس(1963) برای نظارت و راهنمایی آموزشی به عنوان کارکردهای اساسی در نظام آموزشی دست کم ده وظیفه کلی بدین شرح قائل است:

1-توسعه برنامه درسی

2-سازماندهی آموزش

3-کارگزینی(گزینش و استخدام معلم)

4-فراهم ساختن امکانات و تسهیلات

5-تهیه و تدارک لوازم و ابزار

6-به اجرا در آوردن برنامه های آموزش ضمن خدمت

7-توجیه کارکنان جدید و آشنا کردن آنان با محیط آموزشی

8-مرتبط ساختن خدمات ویژه با هدف های اساسسی آموزشی

9-ارتباط گسترده با مردم

10-ارزشیابی منظم و مستمر(corrective actions)

ماینر گوئین(1974) ضمن تحلیل وظایف و مسئولیت های راهنمایان آموزشی در نظام های آموزشی،مسئولیت های آنان را در سه مورد کلی طبقه بندی و خلاصه کرده است.

الف-مسئولیت کمک به معلم

ب-مسئولیت هماهنگ کردن و قراردادن خدمات آموزشی مدرسه در اختیار همه معلمان

ج-مسئولیت عمل کردن به عنوان یک فرد مرجع جهت کمک به رئیس اموزش و پرورش منطقه و دیگرکارکنان اجرایی.

وی معتقد است راهنمای آموزشی در نظام های آموزشی پیشرو و توسعه مدار باید به نحو شایسته ایی آمادگی انجام وظایف اساسی ذیل را داشته باشد تا نتایج بهتری از فرآیند تعلیم و تربیت دانش آموزان به دست آورد:

1-کمک به معلم برای شناسایی  و درک به کودکان

2-کمک به رشد و پیشرفت معلم به عنوان فردی مستقل و نیز رکن اساسی مدرسه

3-کمک به معلمان در جهت استفاده موثر و مطلوب از لوازم و وسایل آموزشی

4-کمک به معلم برای اصلاح روش تدریس

5-کمک به متخصصان نظام آموزشی

6-کمک به معلم در اتخاذ بهترین روش ارزشیابی دانش آموزان

7-تشویق معلم به منظور ارزشیابی از کار،برنامه ریزی و پیشرفت خودش

8-کمک به معلم در کسب ثبات کاری و احساس امنیت شغلی در جامعه

9-شرکت دادن معلم در گروه های آموزشی به منظور اصلاح برنامه درسی و سعی در قبول مسئولیت از طرف معلم

10-آگاه کردن والدین و جامعه از نحوه عملکرد مدرسه و پیشرفت های آن،مسئولیت پذیریresponsibility، پاسخگوییaccountability

 

پایان